Tekerleme Nedir?
Ölçülü ve kafiyeli, basmakalıp sözlere tekerleme denir. Masal, hikâye, bilmece, halk tiyatrosu gibi bazı edebi türler içinde ve çocuk oyunlarında tekerlemelere rastlanır. Türk edebiyatında ilk yazılı tekerleme örneklerine 11. yüzyıldan itibaren rastlanır.
Tekerlemeler hem eğlenceli vakit geçirmede hem de çocukların konuşma kabiliyetini geliştirmede önemli rol oynar. Kurmaca oldukları için bazen yarı anlamlı bazen de anlamsız olabilirler. Zor, kısa, uzun, kolay, komik olmaları ile dikkat çeken tekerlemeler diksiyon ve oyun içinde karşımıza çıkar.
En Zor Tekerlemeler
1. Gagavuz kuşunun gagası gerdandan sarkar, ger ger gerilen gergefin gültası Galata’dan galat gergedana gül atar.
2. Kara kızın kısa kayışını kasışına kızmayışına şaşmamışsın da, kuru kazın kızıp kayısı kazışına şaşmış kalmışsın.
3. Kapıyı kıcırdattırıcılardan mısın, ocağı kıvılcımlattırıcılardan mısın? Ne kapıyı kıcırdattırıcılardanım ne ocağı kıvılcımlattırıcılardanım.
4. Be birader buraya bak, başı bereli burma bıyıklı bastı bacak bayan berberiyle bizim Bedri bey birlikte bir pirinci birinci buluşta birbirine dizip Bursa pazarına indi.
5. Uykucu Ülkü, ucu tüllü üç örtüyü ütüyle ütüleyip de mi üstüne örtünmeli, üç örtünün ucunu tülleyip ütüleyip de mi üstüne örtünmeli?
6. Safranbolulu Safinazla Salihlili Salih, Soğukoluk’ta soğuklamışlar, sinüzit olmuşlar, sonra sımsıkı sarınarak söylene söylene Seyitgazi’ye varıp sarmısaklı su teresini susarmısağıyla karıştırarak suyunu süzmüşler.
7. Sazende Şazi ile zifos Zihni, zaman zaman sizin sokağın sağ köşesinde sinsi sinsi fiskoslaşarak, zibidi Suzi’ye sonsuz ve sorumsuz bir hayasızlıkla ikide bir sizi şikâyet ederler.
8. Sedat Tınaz’ın bütün tasası, suratsız teyzesine rastlamadan önce, set üstünde sırtını zerzevat sepetinin pis tepesine sürten sıska tazısını toz duman ortasında tutmasıydı.
9. Soson’un susuz sazlıklarında, sadece soğanla sarmısak yetişebileceğini söyleyen Samsun’lu sebzecilerin sözüne sizler de sessizce ve sezgilerinize sığınarak inanabilirsiniz.
10. Şavşat’lı Şabanla, Şarkışlalı şipşakçı Şekip ve Şıpsevdi Şehime; Şişhane’den, şeytankuşu mu, şömine maşası mı, masa şemsiyesi mi, şoson mu, şezlong mu ne, bir şeyler almaya gitmişler.
11. Tarihli ve talihli tentürdiyotçu tetik Tahir’le, tahterevallici tekinsiz Tevfik’in, Talimhane’de ters türs konuşarak, ter ter tepinip tir tir titremeleri, Turhallı tombul Turgut’u, Tosbağa sokaktaki tömbekiciye doğru tıpış tıpış yürüttü.
12. Vırvırcı Vedia ile vıdı vıdıcı Veli, velînimeti vatman Vahit’e vilâyette veda edip Vefa’ya doğru velespitle, vaveylâsız volta vururlarken, voleybolcu Volkan, virtüoz Vicdanî ve Viranşehirli vatansever viyolonselist Vecibe ile karşılaştılar.