Günümüzde teknoloji ve dijitalleşme denilince aklımıza ilk gelen bir üretim tesisindeki robotlar ve makineler olmaktadır. Fakat hizmet sektöründe de dijitalleşme uygulamaları hızla devam etmektedir. Dünya ticaretindeki hızı yakalamak sadece üretim süreçlerinin dijitalleşmesiyle değil aynı zamanda hizmet süreçlerinin de dijitalleşmesiyle mümkün olacaktır. Bu açıdan baktığımızda dış ticaret işlemleri tedarik zinciri ağı döngüsündeki lojistik acentelerinin, bankaların, gümrük hizmetlerinin, şirket içindeki süreçlerin ve bilgi akışlarının dijitalleşerek zamandan tasarruf edilmesi, hızlanması, hataların önüne geçilmesi, güvenilir ve şeffaf bir işleyiş kazanması açısından önemlidir.
Dış ticaret işlemlerinde özellikle gümrük sistemlerinin ve banka sistemlerinin dijitalleşmesi, dünya ticaretindeki büyük engelleri ortadan kaldıracaktır. Bu konuyla ilgili Mısır CargoX sistemini örnek vermek gerekirse, malzemeler daha yola çıkmadan tüm evraklar Mısır’ın Ulusal Gümrük Sistemi’ne gönderilmektedir. Böylece Mısır’a gönderilecek malzemeler daha Mısır’a varış yapmadan evrak üstünde kontrol edilerek gümrükteki işlemlerin hızlanmasına, işlemlerin şeffaf bir şekilde yürütülmesine ve ticari akışın hız kaybetmeden devam etmesine destek vermektedir.
Banka sistemlerinde ise şu an Türkiye’de kullanımı aktif olmayan fakat akreditif kadar güvenilir ve açık hesap kadar kolay bir ödeme işlemi olan ‘Banka Ödeme Yükümlülüğü’ ödeme şekli mevcuttur. Bu ödeme şekli ile akreditifli işlemlerde olduğu gibi ödemenin nasıl olacağını detaylandırarak ve banka güvencesi sağlayarak uluslararası ticarette finansman akışının hız kesmeden devam etmesini sağlamaktadır.
Günümüzde dış ticaret işlemlerinin birçoğu fiziki evrak süreçleriyle devam etmekte olup, aynı evraklar birçok yere farklı zamanlarda gönderilmektedir. İlerleyen zamanlarda bu durumu ortadan kaldıracak şekilde akıllı sözleşmelere ilgili tarafların (firmalar, lojistik acenteleri, bankalar, gümrük sistemleri, sigorta şirketleri, vs) dahil edilerek dijital ortamda ürünün üretiminden teslimine kadar olan dış ticaret süreçlerinin yürütülmesi mümkün olacaktır. Dış ticaret tedarik zincirindeki bu dijitalleşmelerle beraber Uluslararası Ticaret Odası’nın bu kapsamdaki standardizasyon çalışmaları da hızla devam etmektedir.
Hızla gelişen ve değişen bir dünyada ülkelerin bu tür süreçlere mevzuat açısından hızlı bir şekilde uyum sağlamaları, teknolojik altyapılarının oluşturulması, bu sistemleri kullanacak firmalara da gerekli eğitim desteklerinin sağlanması önemli olacaktır.
Sevgi AÇAR - Dış Ticaret Sorumlusu
Gözde COŞKUN - Dış Ticaret Uzmanı